Samosiewy rzepaku, czyli rośliny, które wzeszły z nasion pozostałych na polu po zbiorze, stanowią poważny problem w uprawie zbóż ozimych. Szczególnie uciążliwe są w rejonach o intensywnej uprawie rzepaku, gdzie rotacja płodozmianowa jest skrócona. Niekontrolowane samosiewy mogą konkurować z roślinami uprawnymi o wodę, światło i składniki pokarmowe, a także zwiększać ryzyko rozwoju chorób i szkodników. Dlatego ich skuteczne zwalczanie jest kluczowe dla zdrowotności i plonowania zbóż ozimych.
Dlaczego samosiewy rzepaku są problemem?
- Konkurencja o zasoby
Samosiewy rzepaku bardzo szybko kiełkują i rozwijają się jesienią, przez co konkurują z młodymi siewkami zbóż o wodę i składniki pokarmowe, co może osłabiać rozwój rośliny uprawnej. - Wegetacja zimowa i wiosenna
Rzepak ma wysoką zdolność do przetrwania zimy. Na wiosnę może wyprzedzać zboża we wzroście, pogłębiając konkurencję. - Rezerwuar patogenów i szkodników
Obecność samosiewów zwiększa ryzyko wystąpienia takich chorób jak kiła kapusty czy zgnilizna twardzikowa, a także nasilenie szkodników, np. chowacza brukwiaczka.
Zwalczanie samosiewów – metody i terminy
- Metody agrotechniczne
- Podorywka i uprawki pożniwne – mają na celu skłonienie nasion rzepaku do wschodów, które następnie można zniszczyć przez kolejną uprawkę mechaniczną.
- Odpowiedni płodozmian – ograniczanie częstości uprawy rzepaku w zmianowaniu zmniejsza bank nasion w glebie.
- Metody chemiczne
Skuteczne zwalczanie samosiewów rzepaku w zbożach ozimych możliwe jest dzięki zastosowaniu herbicydów. Wybór środka zależy od rodzaju zboża, terminu siewu oraz fazy rozwojowej chwastów.
Najczęściej stosowane substancje aktywne:
- Izoproturon – działa układowo, stosowany we wczesnych fazach rozwojowych zbóż.
- Florasulam np. Cezaro 574 SC– skuteczne w mieszaninach, zwalczają zarówno rzepak, jak i inne chwasty dwuliścienne.
- Tribenuron metylowy – skuteczny wiosną, szczególnie w późniejszych wschodach rzepaku.
Zalecenia praktyczne
- Monitoruj plantację już od wschodów – wczesne rozpoznanie obecności samosiewów pozwala lepiej dobrać strategię zwalczania.
- W przypadku wystąpienia dużej liczby samosiewów, warto rozważyć zabiegi łączone: mechaniczne + chemiczne.
- Pamiętaj o rotacji substancji aktywnych w celu ograniczenia ryzyka uodpornienia chwastów.
Podsumowanie
Samosiewy rzepaku to coraz częstszy i poważniejszy problem w uprawach zbóż ozimych. Ich obecność obniża plony i sprzyja rozwojowi chorób. Najskuteczniejszym sposobem ograniczenia ich liczby jest połączenie metod agrotechnicznych i chemicznych oraz bieżący monitoring pola. Kluczem do sukcesu jest szybka reakcja i odpowiednie dopasowanie strategii ochrony do warunków pogodowych i rozwoju roślin.
