Wystawa i wykład poświęcony Leonowi Barszczewskiemu w Domu Kultury w Kocku.
W czwartek, 30 kwietnia o godzinie 11:00 w Domu Kultury w Kocku odbędzie się otwarcie wystawy pt. „Leon Barszczewski (1849-1910) – fotograf XIX-wiecznej Samarkandy” oraz wykład Igora Strojeckiego poświęcony podróżnikowi, badaczowi i fotografowi. Partnerem wystawy jest Muzeum Regionalne w Siedlcach, a patronem honorowym Ambasada Republiki Uzbekistanu w Warszawie.
Leon Barszczewski urodził się 20 lutego 1849 r. w Warszawie. Dzieciństwo spędził w polskiej rodzinie na Ukrainie. Jako chłopiec został wcielony do szkoły kadetów w Kijowie, w konsekwencji swoje zawodowe życie związał ze służbą wojskową w carskiej Rosji. W latach 1876-1897 uczestniczył w wyprawach na tereny Wschodniego Turkiestanu, Emiratu Buchary, Chanatów Badachszanu i Darwazu. Dotarł także do Mazar-i Szarif w Afganistanie. Podczas podróży opracowywał mapy, badał szlaki komunikacyjne pogranicza z Chinami i Afganistanem. Był prekursorem badań archeologicznych w Afrasiabie – starożytnej Samarkandzie. Zorganizował i uczestniczył w ponad dwudziestu wyprawach. Docierał do miejsc wcześniej nieznanych Europejczykom, które utrwalał na kliszach fotograficznych. Wielką pasją Barszczewskiego była fotografia. Jej tajniki zdradzał mu malarz-akwarelista Mikołaj Osipow, który powtarzał „trzeba umieć patrzeć i odtwarzać tylko rzeczy istotnie piękne lub na utrwalenie zasługujące”. Leon Barszczewski na swoich fotografiach zachował krajobrazy, architekturę oraz sceny z życia codziennego mieszkańców odwiedzanych rejonów. Zapisywał ich legendy, podania i wierzenia, a obiektyw aparatu kierował na napotykanych ludzi. Leona Barszczewskiego można uznać za prekursora fotografii reportażowej. Kolekcja zdjęć Leona Barszczewskiego jest jedyną tego typu w Polsce dokumentacją fotograficzną krajów Azji Środkowej końca XIX wieku pozostawioną przez polskiego podróżnika.
Prowadził również dzienniki podróży, w których zapisywał obserwacje przyrodnicze, botaniczne, zoologiczne, geograficzne i geologiczne. Odkrył wiele pokładów złóż rud metali i kamieni szlachetnych (w tym złota i diamentów). Prowadził pionierskie badania lodowców w Górach Zerawszańskich i Hisarskich, dzięki czemu zyskał miano wybitnego glacjologa i pierwszego polskiego badacza lodowców Azji. Prowadził prace kartograficzne, badania z zakresu etnografii i archeologii. W uznaniu jego dorobku naukowego został przyjęty w poczet członków Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego, Moskiewskiego Towarzystwa Badaczy Przyrody oraz Rosyjskiego Towarzystwa Ichtiologicznego Aklimatyzacji Geologicznej i Botanicznej. Zebrane w trakcie wypraw okazy przyrodnicze, archeologiczne i etnograficzne posłużyły Leonowi Barszczewskiemu do utworzenia Muzeum w Samarkandzie, w której mieszkał przez 20 lat. Znaczna część terenów, po których podróżował Leon Barszczewski leży obecnie w granicach Republiki Uzbekistanu.
Leon Barszczewski zafascynowany możliwościami fotografii, w trakcie swoich wypraw nie rozstawał się z aparatem fotograficznym. Jego fotografie znalazły uznanie i zostały nagrodzone złotymi medalami na wystawach fotograficznych w 1895 r. w Paryżu – za fotografie lodowców azjatyckich oraz w 1901 r. w Warszawie – za widoki miejscowości i portrety mieszkańców Azji.
Po zakończeniu służby w Azji Środkowej został przeniesiony do Siedlec, gdzie w roku 1904 ufundował Szkołę Handlową dla dziewcząt (obecne II Liceum Ogólnokształcące im. Św. Królowej Jadwigi). Zmarł tragicznie 22 marca 1910 r. w Częstochowie, spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Igor Strojecki – prawnuk podróżnika i fotografa, pasjonat genealogii, publicysta, varsavianista, wiceprezes Warszawskiego Towarzystwa Genealogicznego, członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Z zapałem przywraca pamięć o swoich niezwykłych przodkach, m.in. aktorce Elżbiecie Barszczewskiej, psychologu i wynalazcy Julianie Ochorowiczu oraz pradziadku Leonie Barszczewskim. Jest autorem licznych artykułów o słynnym fotografie Samarkandy, katalogów towarzyszących wystawom oraz obszernego hasła do słownika biograficznego. Jest także autorem i inicjatorem wielu wystaw poświęconych wyżej wspomnianym przodkom, prezentowanych w muzeach i instytucjach kultury w całej Polsce. Aktywnie uczestniczy w imprezach kulturalnych, takich jak Noc Muzeów czy Festiwal Nauki. Za działalność społeczną został uhonorowany m.in.: w roku 2012 w Siedlcach nagrodą Ludomira Benedyktowicza, a w 2014 “Złotym Liściem” Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Retro im. M. Fogga za cykl spotkań upamiętniających 100-lecie urodzin Elżbiety Barszczewskiej.
